Δεν την ξεπέρασε ποτέ όσο κι αν προσπάθησε: Aυτή ήταν η πρώτη εθνική σταρ πριν την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Συνυφασμένη με το έπος του 1940

Σοφία Βέμπο: Η πρώτη “εθνική” σταρ της Ελλάδας

Γεννημένη το 1910 στη Θεσσαλονίκη, η Σοφία Βέμπο υπήρξε μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του ελληνικού θεάτρου και τραγουδιού. Η καλλιτεχνική της πορεία ξεκίνησε τη δεκαετία του 1930, όταν η ξεχωριστή φωνή και το ταλέντο της την καθιέρωσαν στον χώρο της μουσικής. Συνεργαζόμενη με κορυφαίους συνθέτες και στιχουργούς, γρήγορα έγινε γνωστή και αγαπητή στο ευρύ κοινό. Η Βέμπο έγινε θρύλος κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής. Τα τραγούδια της, όπως Θα πάρω τη ζωή μου και Παιδιά της Ελλάδος παιδιά, δεν ήταν απλώς ψυχαγωγικά, αλλά και εμπνευσμένα από τον πατριωτισμό και την ελπίδα. Οι ερμηνείες της εξέφρασαν τη δύναμη και την πίστη του ελληνικού λαού, καθιστώντας την το σύμβολο της ελληνικής αντίστασης. Η καλλιτεχνική της δράση δεν περιορίστηκε στο τραγούδι. Η Σοφία Βέμπο πρωταγωνίστησε σε πολλές θεατρικές και κινηματογραφικές παραγωγές της δεκαετίας του 1940, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση της ελληνικής κινηματογραφίας. Οι ταινίες της, κυρίως μουσικές κωμωδίες, προσέφεραν ψυχαγωγία και ενίσχυαν την εθνική συνείδηση, ακόμα και σε καιρούς δύσκολους. Η Σοφία Βέμπο κατάφερε να ενσαρκώσει το πνεύμα μιας ολόκληρης εποχής. Η φωνή και η παρουσία της άγγιξαν τις καρδιές των Ελλήνων, αφήνοντας ένα ανεξίτηλο σημάδι στην ιστορία της χώρας. Ως η πρώτη “εθνική” σταρ της Ελλάδας, η Σοφία Βέμπο παραμένει σύμβολο της τέχνης και της αντίστασης, εμπνέοντας γενιές με το έργο και τη στάση ζωής της.

Μια σχέση βαθιάς αγάπης με το ελληνικό κοινό

Η Σοφία Βέμπο δεν ήταν απλώς μια σπουδαία καλλιτέχνιδα· ήταν η φωνή που εξέφρασε τη συλλογική ψυχή της Ελλάδας. Το κοινό την αποκαλούσε η φωνή της Ελλάδας, γιατί μέσα από τα τραγούδια και την παρουσία της ανέδειξε την αισιοδοξία, την αντοχή και τη δύναμη του ελληνικού λαού, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές. Η Βέμπο δεν ήταν μόνο μια κορυφαία τραγουδίστρια και ηθοποιός αλλά και μια ηρωική προσωπικότητα που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τις επόμενες γενιές καλλιτεχνών. Η συνύπαρξη της τέχνης και του αγωνιστικού πνεύματος στην προσωπικότητά της τη μετέτρεψαν σε πρότυπο, αφήνοντας μια κληρονομιά που δύσκολα μπορεί να ξεπεραστεί. Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Σοφία Βέμπο συνέχισε να εργάζεται στον κινηματογράφο και το θέατρο. Αν και η χρυσή της εποχή είχε περάσει, παρέμεινε μια εμβληματική φιγούρα στην ελληνική καλλιτεχνική σκηνή, με το όνομά της να παραμένει συνώνυμο της ποιότητας και της εθνικής υπερηφάνειας. Η καλλιτεχνική παράδοση που δημιούργησε η Βέμπο άνοιξε τον δρόμο για νεότερες προσωπικότητες, όπως η Αλίκη Βουγιουκλάκη, η οποία κυριάρχησε στον ελληνικό κινηματογράφο τη δεκαετία του 1950 και έγινε η “επόμενη” αγαπημένη του ελληνικού λαού. Η Βουγιουκλάκη επωφελήθηκε από το μονοπάτι που χάραξε η Βέμπο, δημιουργώντας τη δική της μυθολογία στην καλλιτεχνική σκηνή. Στην ίδια εποχή, άλλες δύο εμβληματικές καλλιτέχνιδες, η Κατίνα Παξινού και η Έλλη Λαμπέτη, άφησαν έντονο το στίγμα τους με τις εξαιρετικές ερμηνείες τους. Αν και ακολούθησαν διαφορετική πορεία από τη Βέμπο, με πιο χαμηλό προφίλ, κατάφεραν να αναγνωριστούν παγκοσμίως για το ταλέντο τους, προσφέροντας νέα διάσταση στην ελληνική καλλιτεχνική δημιουργία.

Η άγνωστη κόρη της Σοφίας Βέμπο: Η υιοθεσία, η τραγική ζωή, το μοναχικό τέλος και η σωρός στα αζήτητα

Σοφία Βέμπο: Η κόρη της γνωστής τραγουδίστριας και του Μίμη Τραϊφόρου, Χάιδω ζούσε μαζί τους στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Ήταν ακόμη παιδί και ζούσαν όλοι μαζί στην οδό Στουρνάρη, όπου τα γέλια της μικρής (σ.σ. το όνομά της ήταν Χάιδω) δεν σταματούσαν ποτέ.

Σοφία Βέμπο: Η τραγουδίστρια της νίκης

Η Σοφία Βέμπο εκείνη την περίοδο έμενε πολύ καιρό στο εξωτερικό. Η μητέρα της, όμως, η κ. Πηνελόπη, που ζούσε επίσης στην ίδια πολυκατοικία, είχε ενθουσιαστεί με την ζωηρή πιτσιρίκα. Αυτό, διότι τραγουδούσε με μπρίο, κάνοντας παράλληλα τις φιγούρες της. Γι’ αυτό και συχνά, όσο εργάζονταν οι γονείς της, την έπαιρνε στο διαμέρισμά της. Εκεί, την κρατούσε κοντά της για αρκετές ώρες. Την φρόντιζε, την τάιζε, την πρόσεχε. Ήταν για εκείνη η καλύτερη συντροφιά.

Πίσω από τα αθώα παιδικά γέλια της μικρής Χάϊδως, ωστόσο, κρυβόταν μια σκληρή πραγματικότητα. Οι γονείς της αδυνατούσαν να συντηρήσουν εκείνη και τα άλλα επτά αδέλφια της. Τις περισσότερες ημέρες δεν υπήρχε φαγητό στο τραπέζι. Τα χρήματα που εξασφάλισαν από την εργασία τους στο θυρωρείο δεν έφθαναν ούτε για τα βασικά. Τα παιδιά υπέφεραν. Πεινούσαν και το μέλλον τους προδιαγραφόταν δραματικό.

Θέλοντας να βοηθήσει την οικογένεια και ιδιαίτερα την μικρούλα Χάιδω, στην οποία είχε πολύ μεγάλη αδυναμία, η κ. Πηνελόπη θα προτείνει στην κόρη της να πάρει εκείνη το παιδί, να το μεγαλώσει και αργότερα, όταν τα χρόνια θα περάσουν να έχει κι αυτή μια συντροφιά. Η σχέση της Βέμπο με τον Τραϊφόρο, εξάλλου, ήταν τόσο εκρηκτική που δεν τους επέπτρεπε να συνυπάρχουν για πολλές ημέρες στον ίδιο χώρο. Οι καυγάδες τους ήταν τόσο δυνατοί όσο και ο έρωτάς τους. Γι’ αυτό όταν η Βέμπο βρισκόταν στην Αθήνα, εκείνος επέλεγε συχνά να φεύγει από το σπίτι.

Σοφία Βέμπο: Τα σχέδια της μοίρας για τη μικρή Χάιδω

Η Σοφία Βέμπο θα αντιδράσει θετικά στην πρόταση της μητέρας της. Θα πάρει το παιδί στο σπίτι της και θα του προσφέρει τα πάντα. Όσοι είχαν δώσει, μάλιστα, το παρών, στον πολυσυζητημένο γάμο της με τον Μίμη Τραϊφόρο, που έγινε το 1957, θυμούνταν την μικρή Χάϊδω να συνοδεύει τους θετούς γονείς ντυμένη παρανυφάκι. Η τύχη του κοριτσιού φαινόταν τότε πως είχε αλλάξει και πως με την φροντίδα και τις αρχές που θα της έδινε η Βέμπο θα κατάφερνε να ζήσει μια καλή ζωή. Η μοίρα, όμως, είχε διαφορετικά σχέδια για εκείνη.

Η μικρή Χάιδω ήταν παρανυφάκι στο γάμο των διάσημων θετών γονιών της Μεγαλώνοντας με την Βέμπο η Χάιδω είχε ό,τι ζητούσε. Μπορεί να ήταν αυστηρή μαζί της όσο αφορά στους τρόπους και την συμπεριφορά της, καθώς θεωρούσε πως αυτό ήταν το σωστό, έκανε όμως το παν για την προστατεύσει. Κι ίσως ήταν αυτή η υπερπροστασία που δεν την άφησαν να γνωρίσει εγκαίρως τον αληθινό κόσμο, τα προβλήματά του και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί κανείς να τα αντιμετωπίσει. Γεγονός που, αργότερα, θα της δημιουργήσει πολλά προβλήματα καθώς θα νιώθει ανήμπορη να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της καθημερινότητας μόνη, χωρίς βοήθεια.

Κι έπειτα ήταν τα πρότυπα που πήρε μέσα σε εκείνο το σπίτι. Έμαθε να σέβεται, να αγαπά τους ανθρώπους και να βοηθά όποτε μπορεί. Έμαθε όμως, επίσης, πως οι μεγάλοι έρωτες έχουν και τις αρνητικές πλευρές τους, αυτές της ζήλιας, της απιστίας, των καυγάδων, της μοναξιάς. Κι όσο τα χρόνια περνούσαν έβλεπε την άλλοτε αεικίνητη Σοφία Βέμπο να βουλιάζει μέσα στην απογοήτευση και το ποτό. Μια συνήθεια την οποία υιοθέτησε και εκείνη όταν ήρθαν τα δύσκολα.

Σοφία Βέμπο: Η απογοήτευση και η πανελλήνια συγκίνηση

Κάποια στιγμή η Χάιδω θα ερωτευθεί έναν Κύπριο μπουζουξή και θα αποφασίσει να τον παντρευτεί και να τον ακολουθήσει στην Αγγλία. Εκεί θα κάνει κάποιες προσπάθειες να μπει και η ίδια στον χώρο του τραγουδιού. Η θετή της μητέρα θα την στηρίξει πολύ και σε αυτήν της την απόφαση. Διέθετε μια καλή φωνή αλλά οι συγκρίσεις με την σπουδαία Σοφία Βέμπο ήταν αναπόφευκτες. Όταν θα δει πως τα πράγματα σε αυτόν τον τομέα δεν προχωρούν, θα τα παρατήσει απογοητευμένη.

Στο μεταξύ η Σοφία Βέμπο, καταβεβλημένη πλέον, ιδιαίτερα αδύναμη και εξαρτημένη από το αλκοόλ, θα αφήσει την τελευταία της πνοή τον Μάρτιο του 1978, προκαλώντας πανελλήνια συγκίνηση. Η Χάϊδω δεν ήταν στο πλευρό της τις τελευταίες της στιγμές καθώς ήταν εκείνη η περίοδος που ζούσε με τον μουσικό σύζυγό της στην Αγγλία.

Σ. Βέμπο: Τα δύσκολα χρόνια

Τα τελευταία χρόνια της ζωής από τη Σοφία Βέμπο ήταν δύσκολα όπως και της θετής της κόρης Λίγο χρόνια μετά, θα επιστέψει στην Ελλάδα με ένα διαζύγιο στο χέρι, χωρίς χρήματα και δίχως να έχει την παραμικρή ιδέα για το τί θα κάνει στη ζωή της. Η Σοφία Βέμπο δεν ήταν πλέον δίπλα της για να την συμβουλεύσει και να την στηρίξει. Το μοναδικό της εισόδημα ήταν τα χρήματα που εισέπραττε από τα πνευματικά δικαιώματα της θετής της μητέρας. Οι υποχρεώσεις όμως ήταν πολλές, η ζωή δύσκολη κι εκείνη δεν είχε μάθει να περνά τα εμπόδια. Δούλεψε για κάποια χρόνια νύχτα σε διάφορα μπαρ και νυχτερινά κέντρα της Αθήνας. Το περιβάλλον αυτής της δουλειάς, όμως, αύξησε δραματικά την εξάρτησή της από το αλκοόλ στο οποίο είχε καταφύγει τα τελευταία χρόνια σε μια μάταιη προσπάθεια να επουλώσει τις πληγές της. Στην γειτονιά που ζούσε, κάπου στην Αγίου Μελετίου, οι περισσότεροι την γνώριζαν και ανησυχούσαν για εκείνη βλέποντάς την να τριγυρίζει, σαν σκιά, μεθυσμένη και μόνη. Κάποια στιγμή μάλιστα, πριν από περίπου τρία χρόνια, οι γείτονές της είχαν δηλώσει την εξαφάνισή της. Είχε να φανεί έναν ολόκληρο μήνα…!

Εκεί στο σκοτεινό, γεμάτο υγρασία υπόγειο της Αγίου Μελετίου άφησε πριν λίγες ημέρες την τελευταία της πνοή, σε ηλικία 71 ετών, πληγωμένη και μόνη. Η σωρός της βρισκόταν για 24ωρα στα αζήτητα του νεκροτομείου Αθηνών μέχρι χθες που παρενέβη το υπουργείο Πολιτισμού αναλαμβάνοντας τα έξοδα της κηδεία της. Το φευγιό της σηματοδοτεί, αναμφισβήτητα, το κλείσιμο ενός σημαντικού κεφαλαίου της ελληνικής μουσικής ιστορίας. Του κεφαλαίου που έγραψε η ασυναγώνιστη Σοφία Βέμπο με την ιδιαίτερη προσωπικότητά της και τη μεγάλη φωνή της.