Μπορούμε να διαβάσουμε τις προσωπικότητες των ανθρώπων με βάση τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους;
Μια έρευνα των ΗΠΑ απαντά!
Όταν συναντάς κάποιον για πρώτη φορά, μπορείς να διακρίνεις την προσωπικότητα αυτού του ατόμου απλά κοιτάζοντας το πρόσωπό του; Αν νομίζεις ότι μπορείς, δεν είσαι μόνος!
Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι άνθρωποι διαφορετικών πολιτισμών από 41 χώρες βγάζουν συμπεράσματα για ένα άτομο κοιτάζοντας απλώς το ουδέτερο πρόσωπό του – για παράδειγμα, πόσο πολύ φαίνεται ότι το άτομο μπορεί να σε βλάψει και πόσο κυριαρχικές τάσεις φαίνεται να έχει.
Εντάξει, οι άνθρωποι μπορεί να πιστεύουν ότι διαβάζουν τα πρόσωπα άλλων, αλλά είναι πραγματικά καλοί σε αυτό;
Προηγούμενη έρευνα απέδωσε ανάμεικτα αποτελέσματα, με ορισμένες μελέτες να υποδηλώνουν ότι είμαστε αρκετά ακριβείς, ενώ άλλες έδειξαν ότι οι προβλέψεις μας δεν είναι πολύ καλύτερες από τις τυχαίες εικασίες. Η ερευνητική ομάδα του SPSP στις ΗΠΑ, επανέλαβε αυτές τις μελέτες και δοκίμασε την ακρίβεια αυτών των πρώτων εντυπώσεων σε μεγάλες ομάδες συμμετεχόντων από τις ΗΠΑ και την Τουρκία.
Εστιάσαμε σε δύο σειρές γνωρισμάτων προσωπικότητας: Τα κοινά μελετημένα Big Five (συναισθηματική σταθερότητα, εξωστρέφεια, διαφάνεια, ευχαρίστηση και ευσυνειδησία) και τρία ιδιαίτερα αρνητικά χαρακτηριστικά Σκοτεινής Τριάδας:
Ναρκισσισμός – αλαζονεία, ματαιότητα, εγωκεντρισμός
Ψυχοπάθεια – απερισκεψία, ανταγωνισμός, διεκδικητικότητα
Μακιαβελισμός – χειριστικότητα, μοχθηρότητα
Χρησιμοποίησαν ένα σύνολο συναισθηματικά ουδέτερων φωτογραφιών προσώπων ανθρώπων που είχαν ήδη βαθμολογηθεί για αυτά τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, τόσο από τους ίδιους όσο και από άτομα που τους γνώριζαν.
Στη μελέτη αυτή, χρησιμοποίησαν σύνθετες εικόνες, οι οποίες ήταν μέσοι όροι πολλών προσώπων με ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό. Για παράδειγμα, μια σύνθετη εικόνα ήταν η σύνθεση ατόμων με υψηλό ναρκισσισμό, ενώ μια άλλη ήταν η σύνθεση ατόμων με χαμηλό ναρκισσισμό. Παρουσίασαν και τις δύο αυτές σύνθετες εικόνες δίπλα δίπλα και ζήτησαν από τους ανθρώπους να εκτιμήσουν ποια έχει υψηλότερο επίπεδο κάθε χαρακτηριστικού προσωπικότητας.
Βρέθηκε ότι οι εικασίες των ανθρώπων ήταν σημαντικά πάνω από το επίπεδο πιθανότητας του 50% (σχεδόν όλες πάνω από 60%, μερικές φορές έως και 74%) για όλα τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας της Σκοτεινής Τριάδας τόσο σε αμερικανικά όσο και σε τουρκικά δείγματα.
Αυτό υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι όχι μόνο παρατηρούν και ενδιαφέρονται για τις λεπτές ενδείξεις στα πρόσωπα των άλλων, αλλά μπορούν επίσης να ανιχνεύσουν το επίπεδο των σκοτεινών χαρακτηριστικών σε κάποιο βαθμό, αν και όχι με 100% ακρίβεια. Βρέθηκε επίσης ότι οι άνθρωποι μπορούσαν να μαντέψουν την εξωστρέφεια, την ευχαρίστηση και την ευσυνειδησία, αν και τα αποτελέσματα για τα χαρακτηριστικά των Πέντε Μεγάλων ήταν πιο μικτά και μεταβλητά σε διαφορετικές ομάδες, σε σύγκριση με τη Σκοτεινή Τριάδα.
Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι οι πρώτες εντυπώσεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά της Σκοτεινής Τριάδας, τα οποία είναι όλα κακόβουλα και κοινωνικά ανεπιθύμητα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, είναι καλύτερες από τις τυχαίες εικασίες, αν και δεν είναι πάντα 100% ακριβείς.
Αυτό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας εξελικτικής προσαρμογής για την παραμονή μακριά από δυνητικά επικίνδυνους ανθρώπους.
Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι οι άνθρωποι που ήταν πιο επιτυχημένοι στον αυθόρμητο εντοπισμό των κακών προθέσεων των άλλων θα είχαν το πάνω χέρι σε όλη την εξελικτική μας ιστορία.
Αν και τα αποτελέσματα είναι ενδιαφέροντα, υπάρχουν επίσης σημαντικές επιφυλάξεις. Αν και στη μελέτη αυτής της ομάδας, οι συμμετέχοντες κατάφεραν να διακρίνουν δύο σύνθετες εικόνες με διαφορετικά επίπεδα χαρακτηριστικών της Σκοτεινής Τριάδας, αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα αξιολογούσαν με ακρίβεια τα πρόσωπα όλων των ανθρώπων. Ίσως, ήταν απλώς τυχεροί με αυτές τις συγκεκριμένες συνθέσεις προσώπων.
Επίσης, στην πραγματική ζωή οι άνθρωποι δε σχηματίζουν πάντα τις πρώτες τους εντυπώσεις με βάση την εμφάνιση του προσώπου, αφού στην πραγματικότητα, άλλοι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν: το πλαίσιο της αλληλεπίδρασης, οι εθνοτικές/φυλετικές προκαταλήψεις, οι εκφράσεις του προσώπου, το φύλο και η ομοιότητα του εαυτού τους. Στόχος είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν την πρώτη εντύπωση.
Τα ευρήματά αυτά, όπως και κάποιες από τις προηγούμενες έρευνες, έδειξαν ότι οι άνθρωποι είναι τουλάχιστον εν μέρει ακριβείς στις αντιλήψεις τους για τα πρόσωπα των αγνώστων.
Ωστόσο, αυτό απέχει πολύ από το να είναι οριστικό, λαμβάνοντας υπόψη τους πιθανούς περιορισμούς.
Η μελλοντική έρευνα θα συνεχίσει να προσπαθεί να κατανοήσει εάν οι άνθρωποι μπορούν να διαβάσουν τις προσωπικότητες άλλων από τα πρόσωπά τους σε διαφορετικά περιβάλλοντα, και αν ναι, πώς ακριβώς μπορούν να το κάνουν αυτό.
Πηγή