Συναγερμός για έξαρση Στρεπτόκοκκου: Τα ανησυχητικά συμπτώματα που πρέπει να προσέξουν οι γονείς και ο τρόπος μετάδοσης του

Ο Στρεπτόκοκκος έχει ανησυχήσει πολλούς γονείς και γιατρούς, μετά τον θάνατο μιας 9χρονης, στο Διδυμότειχο.

Πρόκειται για το πρώτο θανατηφόρο περιστατικό για το 2024, ενώ το 2023 από την πιο σοβαρή έκφραση του στρεπτόκοκκου Α, τη διεισδυτική λοίμωξη (Invasive Group A Streptococcus, iGAS) έχασαν τη ζωή τους δέκα παιδιά.

Η 9χρονη διακομίστηκε χθες, Δευτέρα, το πρωί, από τη μητέρα της, στο Γενικό Νοσοκομείο Διδυμότειχου, σε πολύ βαριά κατάσταση, καθώς είχε υψηλό πυρετό, δύσπνοια και διαρροϊκές κενώσεις.

Όπως ανέφερε το ανακοινωθέν, μετά από εξετάσεις που έγιναν στο άτυχο κορίτσι, διαπιστώθηκε επιθετικός στρεπτόκοκκος, βαριά πνευμονία και συνοδά συμπτώματα: Ωχρότητα, περιστοματική κυάνωση, δύσπνοια, ταχυπαλμία, κ.ά.

Έτσι, η ασθενής ετοιμάστηκε για να διακομισθεί στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, αλλά παρουσίασε μεγάλο επεισόδιο αιμόπτυσης και αιφνίδια απώλεια συνείδησης.

«Κλήθηκαν κατέφθασαν και επελήφθησαν του περιστατικού: Αναισθησιολόγος, Καρδιολόγος, Ουρολόγος Χειρουργός, οι οποίοι με την παιδίατρο επεχείρησαν ανάνηψη για περισσότερο από 1 ώρα αλλά δυστυχώς αναποτελεσματικά. Η μικρή ασθενής κατέληξε περί την 14.30 μ.μ», αναφέρεται στην ανακοίνωση του νοσοκομείου.

Σε έξαρση ο στρεπτόκοκκος στην Ευρώπη

Παρά το γεγονός ότι είναι σπάνια, η διεισδυτική μορφή του στρεπτόκοκκου Α είναι επικίνδυνη. Στην Ευρώπη, από τον Σεπτέμβριο του 2022 και έπειτα, καταγράφεται αύξηση κρουσμάτων και θανάτων διεισδυτικού στρεπτόκοκκου ομάδας Α (Invasive Group A Streptococcus, iGAS).

Στη χώρα μας, οι λοιμώξεις από iGAS δεν συμπεριλαμβάνονται στο σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων. Παρόλα αυτά, λόγω της αύξησης των κρουσμάτων iGAS διεθνώς, ο ΕΟΔΥ ζήτησε τη δήλωση όλων των κρουσμάτων από τις αρχές του 2023. Έτσι, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, από την αρχή του έτους 2023 και μέχρι τις 11/1/2024, δηλώθηκαν στον ΕΟΔΥ 89 περιστατικά iGAS, 40 σε ενήλικες και 49 σε παιδιά, ηλικίας στην πλειοψηφία τους κάτω των δέκα ετών. Μεταξύ των περιστατικών περιλαμβάνονται 22 θάνατοι, 10 σε παιδιά ηλικίας δώδεκα μηνών ως οκτώ ετών και 12 σε ενήλικες στην πλειοψηφία τους με υποκείμενα νοσήματα.

Πώς μπορεί να επιδεινωθεί τόσο γρήγορα μια λοίμωξη με στρεπτόκοκκο

Η περίοδος έξαρσης της κοινής λοίμωξης με στρεπτόκοκκο είναι προ των πυλών – συνήθως παρατηρούνται περισσότερα περιστατικά προς το τέλος του χειμώνα, αρχή της άνοιξης, παρόλο που είναι ένα μικρόβιο που κυκλοφορεί όλο το χρόνο – για τον λόγο αυτό οι γονείς χρειάζονται επαγρύπνηση.

«Η λεπτή γραμμή στα παιδιά με στρεπτόκοκκο που παρουσιάζουν σοβαρή επιδείνωση, με μοιραίο αποτέλεσμα για τη ζωή τους, δεν μπορεί να εντοπιστεί με ακρίβεια. Είναι ακριβώς το ίδιο με νοσήματα που αναπτύσσονται ραγδαία. Όπως ένα έμφραγμα μπορείς να το προλάβεις, άλλο τόσο μπορεί και όχι. Το ίδιο συμβαίνει με πολύ σοβαρές λοιμώξεις που κάνουν σηψαιμία, δηλαδή προσβάλλουν πολλά όργανα μαζί», υπογραμμίζει η παιδίατρος, αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, Άννα Παρδάλη.

Και επισημαίνει ότι «ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό, μπορεί να εκφράσει τη διεισδυτική μορφή της νόσου, για λόγους όπως η εξασθένηση του ανοσοποιητικού από προηγούμενες λοιμώξεις, η καταπόνηση του οργανισμού, η τυχαιότητα, καθώς και η φύση του ευμετάβλητου παιδικού ανοσοποιητικού συστήματος», προσθέτοντας ότι η λοιμωξη iGAS είναι σπάνια, μπροστά στα χιλιάδες περιστατικά στρεπτόκοκκου που καταγράφονται καθημερινά στην Ελλάδα.

Ο στρεπτόκοκκος, σημειώνει η παιδίατρος, «χτυπά» όταν όλες οι χειμωνιάτικες λοιμώξεις, κυρίως η γρίπη, έχουν αποδυναμώσει τους παιδικούς οργανισμούς. Η περίοδος αυτή συνήθως είναι αρχές της άνοιξης, όταν διαχρονικά παρουσιάζεται έξαρση λοιμώξεων με στρεπτόκοκκο. Έτσι, οι γονείς πρέπει να είναι σε εγρήγορση. Από τη στιγμή, μάλιστα, που αυτή την περίοδο κυκλοφορεί και αδενοϊός με συμπτώματα τον πυρετό και τον πονόλαιμο, που είναι το πλέον χαρακτηριστικό σύμπτωμα του στρεπτόκοκκου.

Ένα πολύ κακό χρώμα στο παιδί (να είναι δηλαδή ωχρό), σε συνδυασμό με άλλα σημάδια, μπορούν να προειδοποιήσουν έναν γονέα ότι η λοίμωξη ενδεχομένως γίνεται πιο σοβαρή. Τα σημάδια είναι, σύμφωνα με την κυρία Παρδάλη, νωθρότητα, ανορεξία, αδυναμία να αλληλεπιδράσει φυσιολογικά με το περιβάλλον, δύσπνοια. Είναι συμπτώματα sos για οποιαδήποτε άλλη μικροβιακή λοίμωξη.

Και καταλήγει «επίσης οι γονείς πρέπει να καταλάβουν ότι όταν το παιδί είναι άρρωστο δεν πρέπει να εξαντλείται. Πρέπει να μένει στο σπίτι και να ξεκουράζεται μέχρι να αναρρώσει πλήρως. Όχι να βγαίνει για δραστηριότητες όταν αισθανθεί λίγο καλύτερα».

Ποια τα συμπτώματα του στρεπτόκοκκου

Ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α συνήθως προκαλεί λοιμώξεις όπως φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (strep throat), πυρετό και δερματικό εξάνθημα γνωστό ως οστρακιά (scarlet fever), δερματικές λοιμώξεις όπως μολυσματικό κηρίο (impetigo) και κυτταρίτιδα (cellulitis), δηλαδή φλεγμονή της επιδερμίδας και του υποδόριου λίπους.

Τα συμπτώματα που θα παρουσιάσει το πάσχον άτομο είναι ανάλογα με το είδος της λοίμωξης που θα του προκαλέσει το βακτήριο. Για παράδειγμα η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εκδηλώνεται με πυρετό, κυνάγχη (πονόλαιμο), δυσκαταποσία, διόγκωση των αμυγδαλών με λευκωπό επίχρισμα, διόγκωση των λεμφαδένων και αιμορραγικά στίγματα (πετέχειες) στην υπερώα.

Σε σπάνιες περιπτώσεις ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική νόσο στον άνθρωπο (iGAS-invasive Group A Streptococcus) , δηλαδή πολύ σοβαρή λοίμωξη που χωρίς την κατάλληλη και άμεση αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο. Μορφές διεισδυτικής νόσου του βακτηριδίου αποτελούν η νεκρωτική περιτονίτιδα (necrotizing fasciitis) και το στρεπτοκοκκικό σύνδρομο τοξικής καταπληξίας (Streptococcal Toxic Shock Syndrome).

Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας εάν:

Τα συμπτώματα του παιδιού δεν παρουσιάζουν βελτίωση

Το παιδί σας τρώει λιγότερο από το κανονικό

Το παιδί σας παρουσιάζει σημάδια αφυδάτωσης

Το μωρό σας είναι κάτω των 3 μηνών και έχει θερμοκρασία 38℃ ή είναι μεγαλύτερο από 3 μηνών και έχει θερμοκρασία 39 ℃ ή υψηλότερη

Το παιδί σας φαίνεται πολύ κουρασμένο ή ευερέθιστο

Τα πρώιμα σημεία και συμπτώματα του διεισδυτικού στρεπτόκοκκου της ομάδας Α (iGAS) περιλαμβάνουν:

υψηλός πυρετός

σοβαρούς μυϊκούς πόνους

πόνο σε μια περιοχή του σώματος

ερυθρότητα στο σημείο μιας πληγής

εμετός ή διάρροια

Πώς μεταδίσεται ο στρεπτόκοκκος

Ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μεταδίδεται μέσω:

Των μολυσμένων σταγονιδίων από τις εκκρίσεις ασθενών

Της επαφής με επιμολυσμένες επιφάνειες

Την επαφή με μολυσμένες δερματικές βλάβες ασθενών

Από υγιείς φορείς του βακτηρίου

Ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από άτομα που είναι συμπωματικά και νοσούν, παρά από υγιείς φορείς του βακτηρίου.

Όπως προκύπτει από τις αναφορές Διεθνών και Ευρωπαϊκών φορέων Δημόσιας Υγείας (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων), από τον Σεπτέμβριο του 2022 παρατηρείται αύξηση των περιπτώσεων διεισδυτικής λοίμωξης από στρεπτόκοκκο ομάδας Α (iGAS) σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες. Κατά την ίδια περίοδο αναφέρθηκαν αρκετοί θάνατοι σε παιδιά κάτω των 10 ετών στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ιρλανδία. Ενδεικτικά, στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν καταγραφεί από τις αρχές του έτους 48 θάνατοι παιδιών από το συγκεκριμένο μικρόβιο.

Έτσι, «στην Ελλάδα εφέτος έχουμε προς το παρόν έξι θανάτους, αλλά δε γνωρίζουμε πόσους είχαμε προηγούμενες χρονιές. Αντίστοιχα, στο Ηνωμένο Βασίλειο έχασαν τη ζωή τους 48 παιδιά, χωρίς να ξέρουμε πέρυσι πόσα ήταν», σημειώνουν χαρακτηριστικά πηγές από τον ΕΟΔΥ.

Τι να προσέχουν οι γονείς

Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, ο 8χρονος που έχασε τη μάχη για τη ζωή του στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, δεν είχε κάποιο άλλο υποκείμενο νόσημα. Ανήκει στα σπάνια αυτά περιστατικά, όπως σημειώνουν οι ειδικοί, που έχουν κεραυνοβόλο εξέλιξη, κάτι που ορίζει η βιβλιογραφία και η ιατρική γνώση. Ακριβώς το σημείο αυτό, όμως, δηλαδή οι σπάνιες αλλά πολύ σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να οδηγήσουν σε θάνατο είναι που προβληματίζει τους γονείς και αναρωτιούνται για το ποια είναι η… κόκκινη γραμμή για να ξεφύγει η λοίμωξη από στρεπτόκοκκο.

«Δε γνωρίζουμε για ποιο λόγο ο στρεπτόκοκκος έδειξε εφέτος το άγριο πρόσωπό του. Ορισμένα παθογόνα συχνά δεν είναι στον έλεγχό μας. Ο στρεπτόκοκκος μπορεί να φύγει και να μπει στην κυκλοφορία του αίματος. Γιατί θα ξεφύγει είναι ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα», σημειώνει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, Κωνσταντίνος Νταλούκας, και προσθέτει: «Συνήθως τα μεγαλύτερα παιδιά προσβάλλονται από τον στρεπτόκοκκο Α, ενώ ο στρεπτόκοκκος Β μολύνει κυρίως νεογέννητα. Πονόλαιμος και πυρετός είναι τα δύο πιο συνηθισμένα συμπτώματα. Εάν μια λοίμωξη προχωρήσει μπορεί να εκδηλωθούν και έμετοι. Διαπιστώνουμε τη λοίμωξη με strep test. Εάν βγει αρνητικό, γίνεται καλλιέργεια».

Ο κ. Νταλούκας εξηγεί τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς. Όπως σημειώνει, όταν ένα παιδί έχει πυρετό, τότε κάτι συμβαίνει. Επομένως, κρίνεται αναγκαίο είτε να επισκεφτεί είτε να επικοινωνήσει με τον παιδίατρο που θα του δώσει οδηγίες. «Υπάρχει μια λανθασμένη αντίληψη να περιμένουν τρεις ημέρες να πέσει ο πυρετός. Στις περισσότερες περιπτώσεις πυρετού, κρύβεται μια απλή ίωση από πίσω. Αυτό, όμως, θα το κρίνει ο γιατρός. Εκείνος θα λάβει την ευθύνη για να περιμένουν οι γονείς λίγα 24ωρα. Είναι μια συνηθισμένη παγίδα αυτή. Από την πρώτη ημέρα πυρετού, συμβουλευόμαστε τον παιδίατρο».

Επιπλέον, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων συμβουλεύει τους γονείς να μην παίρνουν μόνοι τους strep tests από τα φαρμακεία. Για την ακρίβεια, η Ένωση ζητά τη διακοπή πώλησης τεστ για τον στρεπτόκοκκο από τα φαρμακεία. «Κάνει ένας γονέας το τεστ, παίρνει τον παιδίατρο λέει ότι υπάρχει θετικό αποτέλεσμα και ζητά αντιβίωση. Δε γίνεται έτσι η διάγνωση. Υπάρχει και αυτό που λέγεται φορεία. Όποιος φέρει το μικρόβιο δε σημαίνει ότι θα εκδηλώσει νόσο. Είναι οι λεγόμενοι υγιείς μικροβιοφορείς. Δε θεραπεύεται η φορεία. Συνεπώς τα αντιβιοτικά πρέπει να δίνονται μετά από κλινική εξέταση», τονίζει.

Συσσωρευμένη εξάντληση από ιώσεις στα παιδιά

Επικοινωνία με τον παιδίατρο, «χωρίς να χάνεται το μέτρο και να είμαστε σε πανικό με τον πρώτο πονόλαιμο» συμβουλεύει τους γονείς, με τη σειρά της, η παιδίατρος και αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, Άννα Παρδάλη. Η ίδια υποστηρίζει ότι αυτή η εποχή χαρακτηρίζεται από μεγάλη νοσηρότητα. Αδενοϊοί και εντεροϊοί είναι στα…πάνω τους, οι ιώσεις διαδράμουν έντονα και κρατούν πολύ.

«Δημιουργείται ένας καταρράκτης διαδοχικών αντιδράσεων στο παιδί που είναι ήδη εξαντλημένο από τις πολλές ιώσεις», αναφέρει. Σημειώνει δε ότι οι παιδίατροι «φοβούνται» τον στρεπτόκοκκο γιατί είναι ένας ιός που μπορεί να προκαλέσει σοβαρή λοίμωξη, ενώ πρόκληση αποτελεί το γεγονός ότι εξελίσσεται την άνοιξη και προς το καλοκαίρι και έρχεται πίσω από τις υπόλοιπες ιώσεις του χειμώνα. «Μετά από όλη αυτή την εξάντληση που έχουν τα παιδιά, σε κάποια ο στρεπτόκοκκος μπορεί να έχει πιο ακραία έκφραση», τονίζει η κυρία Παρδάλη και εξηγεί ότι μετά την πανδημία παρατηρήθηκε «βίαιη συμπεριφορά» συνολικά όλων των ιώσεων.